KOOPKRACHTBAROMETER T/M APRIL VAN PROFACTS TOONT AAN
DE DURE WINKELKAR HOUDT DE KOOPKRACHT VAN DE BELGEN IN ZIJN GREEP: ALLE SECTOREN BLIJVEN IN CRISISMODUS
De voorbije maand hoorden we vooral negatieve berichten vanuit de retailsector. Niet alleen stakingen bij Delhaize, moeilijke onderhandelingen bij Colruyt, onrust bij Lidl,… maar vooral de nog steeds zeer hoge inflatie voor voeding. De dure winkelkar houdt de Belg in zijn greep en hij blijft heel voorzichtig met zijn uitgaven in alle sectoren. Meer nog: de Koopkrachtbarometer van onderzoeksbureau Profacts toont aan dat de situatie er vandaag nog even slecht uitziet als in de zomer van vorig jaar.
"51% van de Belgen blijft nog steeds volop in crisismodus en heeft het moeilijk
de eindjes aan elkaar te knopen. 4 op de 10 Belgen ervaart meer stress dan
een paar maanden geleden en slechts 14% heeft hoop op beterschap.
Met uitzondering van het klein lichtpuntje in de energiesector zijn vooral
de
horeca, de voedingsindustrie en de kledingsector vandaag
nog harder getroffen dan in begin van de crisis in de zomer van 2022."
Carine Vaeremans, CEO Profacts
De Belg houdt de voet op de rem en blijft zich zorgen maken over zijn financiën
Hun financiële toestand bezorgt Belgen nog steeds flinke kopzorgen, ondanks de gedaalde energieprijzen. Meer dan de helft van de deelnemers (51%) aan de Koopkrachtbarometer gaf in april toe het nog steeds lastig te hebben om de eindjes aan elkaar te knopen. Dat cijfers daalt nauwelijks. Bij alleenstaande ouders met kinderen piekt dit cijfer tot 70%, in Wallonië tot 63% en in de leeftijdscategorie 18 tot 24-jarigen tot 61%. En die trend lijkt zich nog niet te keren.
Verontrustend is dat het stressniveau van de Belgen niet daalt: nog steeds 42% heeft meer stress dan een aantal maanden geleden. Dus ondanks dalende energieprijzen. De dagelijkse confrontatie met hoge voedingsprijzen zal daar wel een rol in spelen.
De Belgen zijn nog steeds zeer voorzichtig in hun aankopen:
- De meest geïmpacteerde sectoren (naast energie dat nog steeds aan de top staat met 68% van de Belgen die zijn gedrag al dan niet drastisch heeft aangepast) zijn horeca, voeding en kleding: respectievelijk 62%, 60% en 55% van de Belgen paste zijn aankoopgedrag aan in april.
- 62% van de Belgen past zijn horecagedrag aan. 9 op de 10 Belgen gaat minder op restaurant en bijna 7 op de 10 Belgen bestelt minder take away. Opvallend is dat alle lagen van de bevolking in bijna dezelfde mate geïmpacteerd zijn.
- 61% van de Belgen die hun aankoopgedrag voor voeding hebben aangepast, kopen minder A-merken. En op dit moment zijn 65% van die Belgen loyale klant bij een hard discounter.
- 55% van de Belgen heeft zijn kledingaankoopgedrag aangepast. Daarvan koopt 83% gewoon minder kledij aan en dan vooral minder kleding voor zichzelf.
- Er staat een rem op de duurzame transitie: 62% van de Belgen die hun aankoopgedrag voor voeding aanpasten, kopen minder bio producten en 54% koopt minder fairtrade. Ook duurzame en fairtrade kleding wordt nog steeds opmerkelijk minder aangekocht.
- Ondanks de daling van de energieprijzen blijven Belgen heel nauwgezet omgaan met hun energieverbruik: 70% past hun verbruik aan waarvan 68% resoluut gaat voor optimalisatie van het energieverbruik.
- Meer dan de helft van de privébezitters van een wagen passen hun gedrag aan met betrekking tot hun wagengebruik. Voornamelijk door hun wagen vaker in de garage te laten staan. Bezitters van een bedrijfswagen zijn minder voorbeeldig.
1. Besparen op restaurant en takeaway: de horeca heeft het nog steeds zwaar te verduren
Horeca is de meest geïmpacteerde sector: 6 op de 10 Belgen (62%) past zijn horecagedrag aan. Bij alleenstaanden met kinderen is dat zelfs 69%. Dat veranderd gedrag merken we ook op in alle lagen van de bevolking. Zelfs binnen de hoogste sociale klassen zegt 84% minder op restaurant te gaan. Dat verschilt amper van de laagste sociale klassen (89%). Ook afhaalmaaltijden staan onder druk: 66% van diegene die noodgedwongen hun gedrag moeten aanpassen bestellen minder vaak takeaway dan een jaar geleden.
Carine Vaeremans: "Na de coronacrisis zit de horeca dus nog steeds in de hoek waar de klappen vallen. De prijzen van de menukaart zijn inderdaad zichtbaar gestegen door de hogere voedings- en energieprijzen en dat heeft zware gevolgen. Na energie is het restaurant de uitgave bij uitstek waarop Belgen beknibbelen om hun gezinsbudget enigszins binnen de perken te houden."
2. De dure winkelkar zorgt ervoor dat 60% van de Belgen hun aankopen van voeding hebben aangepast waarvan 61% minder A-merken koopt
De Koopkrachtbarometer geeft aan dat 6 op de 10 Belgen (60%) hun koopgedrag qua voeding hebben aangepast in april waarvan 1 op de 3 gewoon minder voeding aankoopt. De onheilspellende berichten over de hoge inflatie in voeding zijn daar niet vreemd aan. Huismerken boomen nog steeds als nooit tevoren (54% koopt meer huismerken), ten nadele van de A-merken. 61% van de Belgen koopt deze laatste minder.
Meer dan de helft van de Belgen verandert van winkel waardoor we nu zien dat 65% van de Belgen loyale klant (koopt wekelijks of minstens 1x per 2 weken) zijn bij een of meerdere hard discounters (Aldi en/of Lidl). 64% van de Belg vergelijkt meer prijzen en koopt véél minder "guilty pleasures": aperitiefhapjes, alcohol, ijsjes, zoetigheden en dessertjes staan bovenaan in de lijst van minder aangekochte categorieën. Wat de wenkbrauwen doet fronsen is dat ook 29% van de Belgen minder verse vis en vlees aankoopt, 27% minder personal care producten en zelfs 1 op de 5 Belgen koopt minder groenten en fruit.
"54% van de Belgen kiest vaker voor huismerken. Is het plafond nu bereikt voor de huismerken?" Profacts-CEO Carine Vaeremans vraagt het zich oprecht af.
3. Kleding aankopen worden nog steeds uitgesteld en vooral de ouders verwennen zichzelf minder
55% van de Belgen past zijn aankoopgedrag voor kleding aan. Bij de oudere leeftijdsklassen (45-64jaar) loopt dit op tot 60%. Bij de vrouwen zelfs tot 64%.
84% van diegene die hun aankoopgedrag voor kleding noodgedwongen aanpassen geeft aan dat ze hun aankopen uitstellen. En 80% van de ouders koopt minder kleding voor zichzelf terwijl de aankopen voor kinderen maar door 37% van die Belgen verminderd worden. 4 op de 10 Belgen schakelt over op online shopping.
Merken hebben het nog steeds moeilijk al is de trend lichtjes positief: in januari kocht nog 72% minder merken tegenover 64% minder merken in april.
4. Bio en fairtrade onder druk: de koopkrachtcrisis vertraagt de duurzame transitie al is er een lichtpuntje
Van biovoeding over fairtradeproducten tot groene energie: door hun hogere prijskaartje tuimelden ze de voorbije maanden allemaal naar beneden. Zo kocht in april 62% van de Belgen die hun aankoopgedrag op voeding aanpasten minder biovoeding dan een jaar geleden en lieten 57% Belgen fairtrade levensmiddelen vaker links liggen. Bij duurzame kledij is de terugval eveneens substantieel: 4 op de 10 Belgen (44%) kopen er minder van.
Of meer Belgen dan tweedehands ontdekken als duurzaam en prijsbewust alternatief? "Toch niet", concludeert Carine Vaeremans uit de cijfers. "Slechts 1 op de 5 van wie zijn kledijgedrag verandert, zegt vaker tweedehandskledij te kopen." De tweedehandsmarkt in multimedia en elektro ziet er al evenmin rooskleurig uit: slechts 13% van de Belgen schakelt daar vaker op over.
"De koopkrachtcrisis vertraagt de duurzame transitie", merkt Carine Vaeremans. "Al valt er ook hoopgevend nieuws te melden: met ons energieverbruik springen we nog altijd heel bewust om, ondanks de recente prijsdalingen. 7 op de 10 Belgen (68%) zeggen hun energiegebruik aan te passen, en het optimaliseren van hun energieverbruik is meteen ook de belangrijkste gedragsaanpassing: 68% doet dit. 79% zet de temperatuur lager (ondanks de gure april maand!), bijna de helft gebruikt ook minder zijn elektrische toestellen en 4 op de 10 vermijdt energieverslindende apparaten."
5. (Privé)wagen vaker aan de kant, maar openbaar vervoer profiteert weinig van die gedragsverandering
Van de bezitters van een privéwagen pasten 61% hun gedrag aan met betrekking tot hun wagengebruik. Bij bedrijfswagens is dat met 4 op de 10 een stuk minder. 77% van de privébezitters van een wagen die aangeven dat ze hun gedrag hebben aangepast lieten hun auto vaker in de garage staan. 44% schakelt over op een ander transportmiddel. Belgen rijden minder kilometers en leggen kleine afstanden meer af met de fiets (+24%) of te voet (+44%).
"Vreemd genoeg profiteert het openbaar vervoer niet uitdrukkelijk mee van deze gedragsverandering", stipt Carine Vaeremans aan. "Het gebruik ervan is vrij stabiel en mensen hebben ook niet echt de intentie om het vaker te gaan gebruiken. Dat geldt zowel voor de trein als voor metro, tram en bus."
OVER DE KOOPKRACHTBAROMETER VAN PROFACTS
Sinds 1 januari bevraagt onderzoeksbureau Profacts Belgische consumenten over de impact die ze ervaren van de koopkrachtcrisis: wekelijks 200 en maandelijks 1.000 respondenten. Voordien - in juli, november en december 2022 - liepen al metingen op ad hoc basis, bij N=1.000 Belgen. Op basis van die representatieve steekproeven komen we tot voortschrijdende inzichten over het koopgedrag en het algemene sentiment van de Belgische gezinnen.
Dit artikel bevat de voornaamste trends uit de Koopkrachtbarometer van april. Maar over elk van de sectoren - energie, voeding, horeca, mobiliteit en kleding - en doelgroepen (bv. leeftijdsgroepen, sociale klasse, gezinssamenstelling) bevat de Koopkrachtbarometer maand na maand een schat aan gedetailleerde cijfers en inzichten.
Voor meer inzichten uit de Koopkrachtbarometer, neem contact op met
Carine Vaeremans via carine.vaeremans@profacts.be of op 0474/51 64 65 of met
Caroline Vervaeke via caroline.vervaeke@profacts.be of op 0475/96 16 96.